-
1 фикер итү
-
2 фикер йөртү
= фикер итү размышля́ть/размы́слить, обду́мывать/обду́мать, сообража́ть/сообрази́ть -
3 фикер
сущ.1)а) мысль, мышле́ниекешенең бөеклеген фикере билгели — вели́чие челове́ка определя́ет его́ мышле́ние
б) ду́ма, мысль, размышле́ние, рассужде́ние; разду́мье; по́мысел книжн.бәхәсле фикерләр — спо́рные рассужде́ния
үткән тормыш турындагы фикерләр — ду́мы о проше́дшей жи́зни
эш турындагы фикерләр — разду́мья о рабо́те
2) мысль, мне́ние, сужде́ние, соображе́ниетирән фикер — глубо́кая мысль
кызыклы фикер — интере́сное сужде́ние
берничә фикер әйтү — вы́сказать не́сколько соображе́ний
3) мысль, наме́рение, за́мыселукуны дәвам итү фикере — наме́рение продолжа́ть учёбу
улы янына бару фикере — за́мысел пое́здки к сы́ну
4)а) мне́ние, сужде́ние, взгляд, то́чка зре́нияҗәмәгатьчелек фикере — обще́ственное мне́ние
җитәкченең фикере башкача — то́чка зре́ния руководи́теля друга́я
кафедра фикере — мне́ние ка́федры
б) разг. реше́ние, официа́льное заключе́ниекомиссия фикере — реше́ние коми́ссии
5) мысль, иде́я, за́мысел, конце́пция, положе́ние, те́зисоригиналь фикер әйтү — вы́сказать оригина́льную мысль
•- фикер җыю
- фикер иясе
- фикер йөртү
- фикер итү
- фикер тудыру
- фикер туплау
- фикергә килү
- фикергә төшү
- фикердән кайту
- фикереннән кайту -
4 фикер җыю
см. фикер туплау -
5 фикер иясе
мысли́телькешелекнең бөек фикер ияләре — вели́кие умы́ (мысли́тели) челове́чества
-
6 фикер алышу
обсужда́ть/обсуди́ть, обме́ниваться/обменя́ться мне́ниями, сове́товаться -
7 фикер тудыру
1) порожда́ть мысль2) создава́ть мне́ние -
8 фикер туплау
1) обду́мывать2) сосредото́читься -
9 фикер
1. в разн зн мясль; дума2. намерение, желание3. сознание; воззрение4. мнение, суждение, взгляд5. знание, идея, мысль -
10 фикер
сущ. 1) в р.з.мысль, дума 2) намерение, желание, замысел 3) сознание, воззрениеanıñ fikere üskän ― сознение его выросло
4) мнение, суждение, взглядcämäğätçelek fikere ― общественное мнение
5) мысль, идея, знаниеfänni fiker ― научная мысль
▪ fiker alışırğa обменяться/обмениваться мнениями, обсуждать/обсудить ▪ fiker iäse мыслитель ▪ fiker yörtergä мыслить, рассуждать -
11 шәхси фикер
= шәхси караш ли́чное мне́ние -
12 fiker
-
13 авторитетлы
1. прил.авторите́тный (руководитель, источник), уважа́емыйавторитетлы галим — авторите́тный учёный
2. нареч.авторитетлы фикер әйтү — вы́сказать авторите́тное мне́ние
авторите́тноавторитетлы әйтелгән сүз — сло́во, вы́сказанное авторите́тно
-
14 агыш
сущ.1) прям.; перен. тече́ние (реки, месяцев, будней, жизни)ток (кан) агышының әкренәюе — замедле́ние то́ка (кро́ви)
2) перен. тече́ние, ход (мыслей, событий, времени)фикер агышын бүлү — переби́ть ход (тече́ние) мы́слей
-
15 аңлашылу
неперех.в разн. знач. станови́ться (стать, сде́латься, де́латься) поня́тным (я́сным); быть поня́тным (я́сным); понима́ться, познава́ться, постига́ться (о задаче, целях, сущности явлений), сознава́ться (о долге, своих ошибках, обречённости кого, чего), осознава́ться (об ответственности, риске, опасности, ценности находки и т. п.); осмы́сливаться (об увиденном, прочитанном, об истории и т. п.); истолко́вываться, воспринима́ться (как, в каком свете); доходи́ть, дойти́ (тру́дно); ≈≈ я́сно (поня́тно) ( что к чему)аңлашыламы? — поня́тно (я́сно) тебе́? дохо́дит до тебя́?
авыр аңлашыла торган тема — тру́дно осмы́сливаемая те́ма
фикер дөрес аңлашылсын өчен — для того́, что́бы мысль была́ пра́вильно по́нята (воспри́нята, истолко́вана)
-
16 ачык
1. прил.1) откры́тый, раскры́тый, распа́хнутыйачык ишек — откры́тая дверь
ачык китап — раскры́тая кни́га
ачык тәрәзә — распа́хнутое окно́
ачык космоска чыгу — вы́йти в откры́тый ко́смос
ачык якалы күлмәк — руба́шка с откры́тым во́ротом
ачык иҗек — откры́тый слог
2) о́тпертый, неза́пертый (замок, амбар)3) обнажённый, го́лый, оголённый, откры́тыйачык тән — обнажённое те́ло
ачык дала — откры́тая (го́лая) степь
4) я́сный, све́тлый, пого́жий, я́ркий; чи́стыйачык күк йөзе — чи́стое не́бо
көн бик ачык — пого́да о́чень я́сная
5) све́тлый, я́ркий (цвет, тон, оттенок); све́тло-, я́рко-ачык төсләр — я́ркие цвета́
ачык зәңгәр — я́рко-си́ний; све́тло-си́ний
ачык кызыл — я́рко-кра́сный
ачык яшел буяу — све́тло-зелёная кра́ска
6) перен. я́сный, чёткий ( план чего); откры́тый, я́вный, определённый (намёк, подтекст); очеви́дный ( факт)ачык гайбәт — я́вная клевета́ (ложь)
дуслыкның ачык дәлиле — очеви́дное свиде́тельство дру́жбы
ачык фикер үткәрү — провести́ чёткую мысль
тәкъдимегез ачык түгел — ва́ше предложе́ние не совсе́м я́сно
7) перен. вня́тный, вразуми́тельный, прямо́й, конкре́тный, чёткий, отчётливый ( ответ); членоразде́льныйачык аңлатма — вразуми́тельное объясне́ние
ачык сөйләм — членоразде́льная речь
имзасы ачык түгел — по́дпись неразбо́рчивая
9) перен. приве́тливый, раду́шный, доброду́шный ( человек)ачык йөз — приве́тливое лицо́
10) перен. зво́нкий, отчётливый ( голос)11) гла́сный, откры́тый; свобо́дныйачык тәнкыйть — гла́сная кри́тика
ачык суд — откры́тый суд
ачык тавыш бирү юлы белән — путём откры́того голосова́ния
ачык сайлаулар — откры́тые вы́боры
12) публи́чный, откры́тый (о лекциях, защите диссертации)•- ачык ара- ачык җир
- ачык урын
- ачык итеп
- ачык рәвештә
- ачык серкәләнүчеләр
- ачык сизелү
- ачык беленү
- ачык күренү
- ачык су
- ачык түгел
- ачык фикерле
- ачык карашлы
- ачык хат
- ачык һава
- ачык һавага
- ачык һавада••ачык авызлылык — ротозе́йство
ачык йөзле (чырайлы) — см. ачык 1. 10)
ачык күзле — проница́тельный, зо́ркий, яснови́дящий; прозорли́вый книжн.
ачык күзлелек — проница́тельность, зо́ркость; прозорли́вость книжн.
ачык күңелле — открове́нный, и́скренний, чистосерде́чный, прямоду́шный, откры́тый; откры́тая душа́; душа́ нараспа́шку ( у кого)
ачык күңеллелек — открове́нность, и́скренность, чистосерде́чие, чистосерде́чность, прямоду́шие
- ачык авызлыачык чырай (йөз) белән — см. ачык 2. 5)
- ачык йөз
- ачык чырай
- ачык та тишек 2. нареч.1) откры́то, откры́тым; раскры́тым; распа́хнутыммәсьәләне ачык калдыру — оставля́ть вопро́с откры́тым
2) перен. я́сно, чётко, то́чно (определить задачи, наметить план действий)3) перен. вня́тно, вразуми́тельно, пря́мо, конкре́тно ( отвечать на вопросы); членоразде́льно (объяснять, говорить)4) чётко, разбо́рчиво (писать, подписать)5) перен. приве́тливо, раду́шно, доброду́шно (поздороваться с кем, встречать гостей)6) перен. зво́нко, отчётливотавышы ачык ишетелә — го́лос его́ слы́шится отчётливо
7) гла́сно (разбирать конфликт, поощрять кого); откры́то, в откры́тую (высказать своё мнение, критиковать кого, что)3. в знач. сущ.; в косв. ф.1) см. ачыклык 1)-15)ачыкка чыгыйк — вы́йдем на просве́т (откры́тое ме́сто)
аран ачыгына киртә салу — заложи́ть же́рдью прохо́д (вход) в заго́н
2)а) см. ачык һаваб) ачыкка см. ачык һавагав) ачыкта см. ачык һавада -
17 ә
I союз1) противит. а, же, номин сәгать алтыда түгел, ә җидедә килермен — я приду́ не в шесть, а в семь
мин китәмен, ә ул кала — я уезжа́ю, а он остаётся
мине күрде, ә сәлам бирмәде — (он) меня́ ви́дел, но не поздоро́вался
2) присоед. абашта доклад тыңладык, ә аннан фикер алышуларга күчтек — снача́ла заслу́шали докла́д, а зате́м перешли́ к пре́ниям
3) уступ. а, но, всё же, одна́ковакыт аз, ә эшне бетерергә кирәк — вре́мени ма́ло, одна́ко рабо́ту на́до заверши́ть
••"ә" дигәнче — ми́гом, сию́ мину́ту
II частица вопр.ә шулай да — одна́ко, всё же
а, чтоә акчаң җитмәсә? — а е́сли де́нег не хва́тит?
III межд.сәгать ничә, ә? — сколько времени, а?
1) выраж. догадку, удивление, восхищение а, баә, син дә мондамы? — ба, и ты здесь?
ә-ә, менә ничек икән! — а-а, вот оно́ как!
ә-ә, исемә төште! — а-а, вспо́мнила!
2) выраж. недовольство, угрозу, злорадство э, ага́, а-аә, менә син ничек? — э, вон ты как!
ә, эләктеңме? — ага́, попа́лся?
ә-ә, курыктыгызмы? — а-а стру́сили!
••ә юк, җә юк! — ни здра́сьте, ни до свида́ния!
-
18 әфкяр
-
19 баш йөртү
см. фикер йөртү -
20 бәйләнешле
прил.1) свя́занный с..., относя́щийся к..., сопряжённый с...үткәннәр белән бәйләнешле уйлар — мы́сли, свя́занные с про́шлым
укуга бәйләнешле борчылулар — забо́ты, относя́щиеся к учёбе
2) соотноси́тельныйбәйләнешле төшенчәләр — соотноси́тельные поня́тия
3) спец. после́довательный, свя́занный, логи́ческийбәйләнешле хикәя — после́довательный расска́з
бәйләнешле фикер йөртү — логи́ческое мышле́ние
•
См. также в других словарях:
фикер — и. 1. филос. Чынбарлык күренешләренең мидә, аңда чагылышы 2. Уйлану, фикерләү нәтиҗәсендә барлыкка килгән уй. Идея 3. Ният, теләк, план 4. Аң; дөньяга, чынбарлыкка, тормышка караш фикер ягыннан үсү. Берәр өлкәдә белем, танып белү фәнни фикер 5.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Фикер Адольф — (Ficker) австрийский статистик (1816 80). Преподавал в Ольмюцком университете; позже был президентом статистической центральной комиссии. Главнейшие труды Ф.: Darstellung der Landwirtschaft und Montanindustrie der Bukowina (B., 1854); Die… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Фикер Юлий — I (Ficker) нем. историк, род. в 1826 г.; был проф. в Инсбруке. Написал: Reinald von Dassel, Reichskanzler und Erzbischof von Köln (Кёльн, 3850), Engelbert der Heilige, Erzbischof von Köln (там же, 1853), Vom Reichsfürstenstand (Инсбр., 1861), Das … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Фикер Юлий (дополнение к статье) — (Ficker) немецкий историк; умер в 1901 г … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
фикерләү — Фикер йөртү, уйлый алу. Кешенең уйлый, фикер йөртә, нәтиҗәләр чыгара алу сәләте … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
башваткыч — Фикер күнекмәләре сыйфатында уйлап чыгарылган һәм тапкырлык, зирәклек таләп итә торган төрле табышмаклар, мәсьәләләр, сораулар. күч. Озак һәм ныклап уйлап кына хәл ителә торган мәсьәлә, проблема, четерекле хәл … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ихтилаф — Фикер башкалыгы, бәхәс, каршылык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
акыл — 1. Кешенең уйлау, фикер йөртү сәләте, аңлылык дәрәҗәсе акыл яшьтә түгел – башта 2. Иҗтимагый аң, иҗтимагый фикер 3. Киңәш яшьләргә акыл бирү 4. Уй, фикер кем башына килгән бу акыл? 5. Акыллылык акыл түгел бу эшең 6. Алдын артын уйлау, уйлап эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
“Бреннер” — (“Der Brenner”, “Светильник”, Инсбрук, 1910 1954) Журнал, посвященный искусству и культуре. Издатель Л. фон Фикер, сын историка Ю. фон Фикера. Выходил в собственном издательстве, один раз в две недели, с 1921 в составе университетского… … Энциклопедический словарь экспрессионизма
идея — 1. Кеше аңында чынбарлыкны чагылдыра, шул чынбарлыкка аның мөнәсәбәтен белдерә торган төшенчә, күзаллау 2. Кешенең дөньяга карашында нигез принцип булган төп фикер; инанган нәрсә 3. Сәнгать әсәренең эчтәлегенә салынган төп фикер 4. Фикер, уй.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
фәлсәфә — 1. Философия 2. Фикер йөртү, Фикер белән анализлау, Нәр. б. өстендә тирән уйлану. ФӘЛСӘФӘ САТУ – 1) Бик күп сөйләү, юк нәрсә сөйләү; лыгырдау 2) Абстракт фикер йөртү; акыл өйрәтү, үгет нәсихәт бирү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
